Waxabajjii 13, 2016

Waggoota muraasaa as babal’achuufii faayidaarra ooluun hubannoo nam-tolchee (AI) bu’aawwan akkasumas qormaatawwan garagaraa fidaa jira.

Qormaatawwan ijoo tekinoloojiin kun fide keessaa tokko immoo odeeffannoo sobaati.

Odeeffannoowwan sobaa barreeffamafii suur-sagaleen qixeeffamanii tekinoloojii kanaan omishaman yeroo garagaraatti burjaajii uumaniiru, namoota heddus hubannoo dogongoraaf saaxilaniiru.

Tekinoloojiiwwan kun viidiyoowwan fi suuraalee sirrii fakaatanfii soba ta’uusaanii adda baasuun baay’ee ulfaataa ta’e kan Dipfeek (deepfake) jedhaman hojjechuun namootafii gareelee odeeffannoo sobaa tamsaasaniif carraa gaarii uumaniiru.

Yeroo ammaatti akka addunyaattii namoonni Biliyoona shanii ol intarneetii kan fayyadaman ta’uunsaafii lakkoofsi kun waggoota itti aanan keessati akka guddatu eegamuunsaa immoo yaaddoo tamsa’ina odeeffannoo sobaa tekinoloojii kanaan dhufe hammeessera.

Sababnisaas odeeffannoowwan sobaa hubannoo nam-tolcheen hojjetamanii tamsa’an namoota dhuunfaa, mootummoota akkasumas dhaabbilee garagaraa irratti miidhaa geesisuu waan danda’aniifi.

Haa ta’u malee dagaaginni tekinoloojii hubannoo nam-tolchee gama facaatii odeeffannoo sobaatiin yaaddoo qofa osoo hintaanee furmaatallee ta’uu akka danda’u ogeeyyiin damichaa himu.

Dhaabbileen miidiyaa hawaasaa tokko tokkos odeeffannoowwan sobaafii haasaawwan jibbiinsaa toorawwan isaanii irratti qoodaman ittiin calaluufii fayyadamtoota bira akka hingeenye ittisuuf itti fayyadamaa jiru.

Kana malees moosaajiiwwan tekinoloojii hubannoo namtolchee fayyadamuun suuraalee, viidiyoowwanfii sagaleewwan sobaa adda baasuuf gargaaran hojjetamanii faayidaarra oolaa jiru.

Dabalataan facaatii odeeffannoowwan sobaa ittisuuf tekinoloojii hubannoo nam-tolcheen cinatti gumaachi namootaas olaanaa akka ta’e himama.

Kunis hubannoon nam-tolchee hamma odeeffannoo dhala namaan sakatta’uuf ulfaataa ta’e yeroo gabaabaa keessatti sakatta’uu kandanda’u yemmuu ta’u, dhalli namaa immoo odeeffannoo tekinoloojichaan sakatta’ame xiinxaluun facaatii odeeffannoo sobaa hir’isuu keessatti gumaachuu danda’a.

Dabalataan tumsi miidhaa odeeffannoon sobaa hubannoo nam-tolcheen omishame geesisu ittisuuf taasifamu dhimmamtoota akka seera baaftota, dhaabbilee tekinoloojii, dhaabbilee siiviiliifii qaamolee dhimmichi ilaallatu kan biroo kan hirmaachise ta’uu akka qabus ogeeyyiin damichaa himu.